Hội thảo Viêt-Mỹ “Khắc phục hậu quả chiến tranh: Chặng đường hòa giải và hợp tác tương lai giữa Việt Nam và Hoa Kỳ”

Sáng 26-3 theo giờ Washington, Hội thảo “Khắc phục hậu quả chiến tranh: Chặng đường hòa giải và hợp tác tương lai giữa Việt Nam và Hoa Kỳ” đã khai mạc tại thủ đô Washington DC, Hoa Kỳ.

- Hội thảo do Ban Chỉ đạo Quốc gia về khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh (Ban Chỉ đạo 701) cùng Viện Hòa bình Hoa Kỳ (USIP) phối hợp tổ chức.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam, Trưởng Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 701 và bà Nancy Lindborg, Chủ tịch Viện Hòa bình Hoa Kỳ, chủ trì hội thảo.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh giới thiệu với Thượng nghị sĩ Leahy một số hình ảnh khắc phục hậu quả chiến tranh ở Việt Nam.

Tham dự hội thảo, phía Việt Nam có ông Hà Kim Ngọc, Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ, đại diện các bộ, ngành liên quan của Việt Nam; phía Hoa Kỳ có hàng trăm đại biểu tham dự; khách mời danh dự là Thượng nghị sĩ Patrick Leahy, Phó chủ tịch Ủy ban Chuẩn chi Thượng viện Hoa Kỳ, cùng các Nghị sĩ Quốc hội, các quan chức cấp cao Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ, các tổ chức phi chính phủ, các bạn Hoa Kỳ có thiện cảm với Việt Nam tại Washington D.C.

Ngoài ra, trong số các đại biểu còn có các nhân vật nổi bật trong chính giới Mỹ như cựu Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel.

Các hãng truyền thông lớn của nước ngoài quan tâm gửi phóng viên tới đưa tin về hội thảo, trong đó có Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, Đài Truyền hình CBS, Hãng thông tấn AFP, Báo The Guardian (Anh), RFA, Hãng tin PBS, Đài Phát thanh NPR...

- Phát biểu khai mạc, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh cho rằng nhìn lại chặng đường hơn 30 năm hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh Việt Nam, cả hai phía Việt Nam và Mỹ có thể tự hào về những gì đã đạt được. Nhiều gia đình Mỹ đã đón nhận hài cốt con em mất tích trở về nhà sau nhiều năm không có tin tức. 40 ha “đất vàng” ở khu vực sân bay Đà Nẵng đã được tẩy sạch ô nhiễm dioxin để trao trả thành phố Đà Nẵng sử dụng cho các dự án kinh tế xã hội với hàng vạn người dân được giải phóng khỏi nỗi sợ hãi phơi nhiễm chất da cam. Trong chuyến tới Việt Nam dự Hội nghị cấp cao APEC năm 2017, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã được đón tiếp tại chính mảnh đất sạch sau khi thực hiện thành công dự án xử lý chất dioxin ở sân bay Đà Nẵng.

Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh phát biểu trong một phiên thảo luận tại hội thảo.

Theo Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, khắc phục hậu quả chiến tranh là con đường tốt nhất để khép lại quá khứ trong quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ. Cần phải biến những khó khăn trắc trở trong quá khứ giữa hai nước thành những điều tốt đẹp trong tương lai thông qua khắc phục hậu quả chiến tranh Việt Nam. Chính những cựu chiến binh của cả hai phía là những người tham gia vào quá trình này. Và không chỉ một lần, những người dân Việt Nam bình thường đã lặn xuống biển hay can đảm lên những vùng núi cheo leo nguy hiểm để tìm kiếm hài cốt quân nhân Mỹ mất tích mà không có bất cứ điều kiện nào. Người dân Việt Nam biết rằng Chính phủ Việt Nam đã có những nỗ lực hết sức to lớn nhằm làm giảm nhẹ những hậu quả chiến tranh và họ cũng biết về sự tham gia, giúp đỡ của cộng đồng quốc tế, trong đó có Hoa Kỳ, vào quá trình đầy khó khăn này.

Nhân dịp hội thảo, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh đề nghị Hoa Kỳ và các quốc gia, chính phủ, các tổ chức quốc tế tiếp tục chung tay hỗ trợ công tác khắc phục hậu quả bom mìn, chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam đối với con người và môi trường.

- Tiếp đó, trong bài phát biểu tại hội thảo, đề cập đến vấn đề bom mìn và vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh ở Việt Nam, Thượng nghị sĩ Patrick Leahy, Phó chủ tịch Ủy ban Chuẩn chi Thượng viện Hoa Kỳ thông báo trong nhiều năm trời, phía Hoa Kỳ đã giúp định vị và phá hủy hàng triệu quả mìn và vật liệu nổ đe dọa giết hại những người dân Việt Nam vô tội. Số lượng người thương vong đã ít đi so với thời gian trước đây nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm để giải quyết hiểm họa này.

Thượng nghị sĩ Patrick Leahy phát biểu tại hội thảo.

Về vấn đề chất da cam, Thượng nghị sĩ Patrick Leahy cho biết trong tất cả các cuộc đối thoại cả trước cũng như sau khi bình thường hóa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ vào năm 1995, phía Việt Nam luôn nêu lên vấn đề da cam và những ảnh hưởng của nó đối với người dân. Đồng thời, những lính Mỹ bị phơi nhiễm chất da cam ở Việt Nam phải chịu những căn bệnh ung thư và nhiều căn bệnh khác đã kêu gọi Chính phủ Mỹ phải giúp đỡ họ. Năm 1991, Bộ Các vấn đề cựu chiến binh Mỹ đã chấp nhận yêu cầu này, thế nhưng phải thêm 15 năm nữa, phía Mỹ mới bắt đầu đề cập đến vấn đề này ở Việt Nam. 

Đông đảo đại biểu tham dự hội thảo.

Thượng nghị sĩ Patrick Leahy thông báo trong tháng 4-2019, ông sẽ dẫn đầu một đoàn gồm 10 thượng nghị sĩ của cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ tới thăm Việt Nam và trong chuyến thăm này, ông sẽ tham gia khởi động dự án xử lý dioxin tại sân bay Biên Hòa, một trong những “điểm nóng” nhiễm chất dioxin tại Việt Nam. Dự án này lớn hơn dự án tại sân bay Đà Nẵng trước đây và là một trong những dự án xử lý môi trường lớn nhất thế giới. Đồng thời, đoàn các Thượng nghị sĩ Mỹ cũng sẽ chứng kiến việc ký kết bản Ý định thư giữa Hoa Kỳ và Việt Nam cho một chương trình kéo dài 5 năm trợ giúp những người khuyết tật trong những vùng bị phun rải chất da cam. 

- Hội thảo “Khắc phục hậu quả chiến tranh: Chặng đường hòa giải và hợp tác tương lai giữa Việt Nam và Hoa Kỳ” diễn ra trong ba phiên với các chủ đề: “Nền tảng của mối quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ sau chiến tranh”; “Hàn gắn vết thương chiến tranh”; “Chặng đường phía trước: Xây dựng mối quan hệ đối tác bền vững".

Trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN tại Mỹ, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh cho biết hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh giữa Việt Nam và Mỹ trước hết vì mục đích nhân đạo và xây dựng nền móng cho sự phát triển của hai nước.

Trước đây, Việt Nam chỉ tập trung khắc phục hậu quả chiến tranh, làm sạch bom, mìn và làm sạch dioxin. Tuy nhiên, trong thời gian tới, Việt Nam sẽ nâng lên một mức cao hơn, đó là gắn với vấn đề phát triển, vấn đề môi trường và thậm chí là vấn đề khoa học-công nghệ.

Như vậy, có thể thấy rõ cầu nối giữa quá khứ và tương lai. Ví dụ như đối với vấn đề tìm kiếm quân nhân mất tích trong chiến tranh thì về mặt phát triển, Việt Nam đã làm giảm bớt, khắc phục dần cho tới khi không còn cái gọi là hội chứng chiến tranh nữa. Hội chứng này vô cùng nặng nề, thậm chí hơn cả bom, mìn hay dioxin.

Khi bớt được hội chứng này sẽ tạo điều kiện cho thế hệ mới không bị ảnh hưởng bởi hậu quả chiến tranh để xây dựng đất nước.

Còn đối với dự án làm sạch sân bay Đà Nẵng, đây là một vấn đề lớn bởi không chỉ làm sạch dioxin ở một căn cứ cũ của Mỹ mà là 40ha đất vàng, đất sạch được giao lại cho Đà Nẵng và Bộ Giao thông Vận tải để mở rộng sân bay Đà Nẵng, tạo đà cho Đà Nẵng ngày càng trở thành thành phố đáng sống. Theo Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, đây chính là phát triển.

Ngoài ra, khi làm dự án ở Đà Nẵng, Việt Nam có được bài học kinh nghiệm về xử lý công nghệ, xử lý vấn đề môi trường, một vấn đề nóng của thế giới. Từ dioxin, Việt Nam có thể thấy các vấn đề về chất thải công nghiệp, biến đổi khí hậu và môi trường và tìm cách xử lý.

Hiện nay, Việt Nam đang chuẩn bị thực hiện dự án làm sạch sân bay Biên Hòa và nếu như Đà Nẵng chỉ có 40ha thì Biên Hòa là 1.000ha. Đây là sân bay rất lớn rất, sôi động trong khu tam giác phát triển Biển Đông. Như vậy, khi làm sạch, có thể đưa 1.000ha vào phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng an ninh.

(N.S tổng hợp)